Uaktywnienie polityczne wszystkich klas i warstw społecznych, mniej lub więcej wyraźny i otwarty, ale zawsze istniejący i w istocie decydujący charakter klasowy stronnictw politycznych wpłynął na inne niż przed 1863 r. określenie pojęcia narodu. Przed t. 1863 ponowało złudzenie, że zrównanie wszystkich wobec prawa, uczynienie wszystkich wolnymi, uczynienie chłopa właścicielem będzie końcem konfliktu społecznego, „konspiracji” i potrzeby konspiracji, jak pisał Józef Szujski. Wolny chłop-właściciel włączy się w naród i uzna kierowniczą rolę szlachty, skoro pańszczyzna przestanie być czynnikiem rodzącym konflikt między tymi dwiema warstwami, sądzili liberalni konserwatyści.
Znalazłeś się tutaj dzięki poniższej frazie kluczowej: